हीरा देवी यमी

Posted On
Posted By
Prof. Timila Yami Thapa

हीरा देवी यमी

सन् १९३४ मा गएको ८.४ रेक्टर स्केलको भूकम्पले काठमाडौं उपत्यकालाई भौतिक रूपमा नराम्ररी क्षतिग्रस्त बनाएको थियो भने भवन तथा पूर्वाधारमा क्षति पु¥याएर पिडितलाई बचाउनका लागि कुनै स्रोतसाधन उपलब्ध थिएन । सरकारको सीमित सहयोगमा जताततै चिच्याहट सुनियो। त्यो अवधिमा ल्हासा (तिब्बत) मा हीरादेवीको परिवार (संयुक्त परिवार) ले राम्रो व्यापार गरिरहेको थियो। त्यतिबेलाको विपद्को राहत कार्यमा उनको परिवारले ठूलो सहयोग गरेको थियो । यी घरहरू १९३४ को भूकम्पपछि पुनर्निर्माण भएका थिए। जनबाहा वरपरका मानिसहरूले राम्रोसँग जीविकोपार्जन गरेका थिए र परम्परागत ज्ञान प्रयोग गरेर भूकम्प प्रतिरोधी संरचनासहित क्षतिग्रस्त भवनलाई पुनर्निर्माण गर्न आर्थिक क्षमता थियो। २०१५ वैशाख २५ गते भूकम्पपछि यी पुराना भवनहरूको अवस्थाबारे विज्ञहरूले विज्ञहरूले विश्लेषण गर्नुपर्छ भने त्यसबेलाका पुराना विज्ञ निर्माणकर्ताहरूको ज्ञान थियो।

जिम्मेवारीपूर्णह हिरादेबी

Posted On
Posted By
Dr. Chunda Bajracharya

मैले उनलाई चिनेको समयदेखि नै उनी दमबाट नराम्ररी पीडित थिइन्। जब उनको प्रजनन गाह्रो भयो उनी ठाउँ-ठाउँमा रोकिनु पर्यो। न्यानो खानेकुरा वा पेय पदार्थ खान नपाएसम्म प्रजनन समस्या जारी रहन्थ्यो। उनले हामीलाई यस्तो गम्भीर स्वास्थ्य अवस्थाबाट निको हुनको लागि यात्रुहरूलाई न्यानो खाना वा चिया किन्न आग्रह गर्ने बताइन्। यो मैले पनि बुझें कि प्रजननबाट पीडित जो कोहीलाई न्यानो खाना वा न्यानो पेय खाए पछि सुधार हुन्छ। प्रजनन कठिनाइबाट गुज्रिरहेको बेला यो कुरा गर्न पनि असमर्थ हुन्छ। उनी प्रारम्भिक दिनहरूमा क्षयरोगको रोगको समयमा भोग्नुहुने तीव्र दुखाइको बारेमा सम्झन्छन् वा उनी आफ्नो हृदय रोगको समस्याको बारेमा चर्चा गर्थिन्। जतिसुकै कठिनाइ भोग्नुपऱ्‍यो आफ्नो रोग, परिवार, देशमा अझै पनि गल्ती भईरहेका भएता पनि तानाशाह राणा शासन विरुद्धको लडाइँमा उनले निकै संघर्ष गरी राष्ट्रका लागि जीवन भोग्न संघर्ष गरिन् । हिरा देवीले आफ्नो जीवनमा संघर्षले भरिएको जीवन मात्र होइन, सुखी जीवन पनि जिउनुभयो । पीडाका दिनहरूमा नराम्रो व्यवहार गर्नेहरूले पनि जीवनमा त्यस्ता स्वार्थी मानिसहरूबाट सेवा....

Heera Devi Yami

Posted On
Posted By
Sneha Lata Wona

हिरादेबी यमि नेपालको महिला आन्दोलन तथा राजनीतिक आन्दोलनकि एकजना अग्रणि एबम अथ्क योद्धा हुनुहुन्थ्यो । उहाले नेपालको महिला आन्दोलनमा लागेर निकै कठिन काम गर्नुभएको थियो । उहाँ दुधे बच्चा पिठ्युँमा बोकेर पचा - पम्प्लेट बाडदै सिहदर्बार्देखी मसानघाट्को बाटो हहुदै षख्मुल पाट्न्सम्म पुग्नुहुन्थ्यो । पाट्न पुग्दा राट परिसकेको हुन्थ्यो ।

True Human Capital of Nepal

Posted On
Posted By
Prof. Timila Yami Thapa

Samriddha Nepal (Prosperous Nepal), Samanupatic Nepal (Proportionate Nepal), Swadhin Nepal (Sovereign Nepal), Sushashit Nepal (well-governed Nepal) and Samunnat Samajwadi Nepal (enriched socialist Nepal)

Memoir of Dharma Ratna and Heera Devi

Posted On
Posted By
Dhana Kaji Kansakar

उनले आफ्नो छिमेकी खेतको सिस्नो मात्र खाएर जीवन बिताउनु परेको थियो। । कसाईका छोराछोरीलाई सिकाउथिन्, उनैबाट भैंसीको हड्डी लिएर सुप बनाएर त्यही सुपमा गुजारा गरिन् । उनी गर्भवती हुँदा खानको लागि पर्याप्त खाना थिएन र छोरी धर्मदेवी र छोरा विधानलाई जन्म दिइन्। सुत्केरीपछि उनको शरीरमा मसाज गरिरहनुको सट्टा धेरै पीडा भोग्नुपरेको थियो । उनको आपत्तिजनक राजनीतिक गतिविधिका कारण धर्मरत्न भूमिगत थियो । विचित्रको समयमा उनी आएर मेरो निवासमा हिरा देवीलाई भेषमा सबै जोखिम सामना गर्दै किसानले ठूला माटाका भाँडाहरू बोकेर भेटे। त्यतिबेला महिला संघको अध्यक्षको रुपमा काम गरेकी उनी इन्द्रचोकमा भाषण दिने क्रममा पक्राउ परेकी थिइन् । म प्रहरी हिरासतमा उनका दुवै बच्चालाई सुपुर्दगी गर्न गएँ। भूमिगत राजनीतिक कार्यकर्ताको गोप्य गतिविधिको सूचना निकाल्नका लागि उनलाई चार दिन थुनेर यातना दिइयो । उनलाई जुद्ध शमशेरको आधिकारिक स्थल (पतङ्गिनी) पनि लगिएको थियो जहाँ ठूलो संख्यामा पक्राउ परेकाहरूलाई धातुको बाक्लो चेनले हतकडी लगाइएको थियो। हतकडी लगाएका ती सबै कैदीहरूको विस्तृत गतिविधि र....